PEDODONTİ Çocuk Diş Hekimliği
Pedodonti olarak da adlandırılan çocuk diş hekimliği, 0-14 yaş arası çocukların ağız sağlığını korumayı amaç edinmiş diş hekimliği dalıdır.
- Çapa Ortodonti Yayın Kurulu
- Güncellenme Tarihi:
- Şubat 27, 2023
Pedodonti olarak da adlandırılan çocuk diş hekimliği/doktorluğu, 0- 14 yaş arası çocukların ağız sağlığını korumayı ve sağlamayı amaç edinmiş diş hekimliği dalıdır. Ülkemizde, Çocuk Diş Hekimliğine (Pedodonti) genellikle istenen önem verilmez. Bunun sebebi, süt dişlerinin geçici olması ve çürüdüğü zaman çekilebilecek olduğununn düşünülmesidir.
Pedodontist (Çocuk Diş Hekimi)
Pedodontistler, tamamen çocukların diş sağlığı ve tedavisi üzerine uzmanlaşmış olan diş hekimleridir. Çocuk diş hekimliği, normal diş hekimliğinden farklıdır çünkü çocukların diş yapısı, çene yapısı, diş büyümesi ve gelişimi gibi konularda uzmanlık gerektirir. Pedodontistler, çocukların dişlerini korumak, onarmak ve tedavi etmek için özel teknikler ve ekipmanlar kullanırlar.
Pedodontiste Ne Zaman Gidilir
Çocuklar, diş hekimlerine gitmeye karşı direnç gösterdikleri için, pedodontistlere özellikle küçük yaşlarda gitmek önemlidir. Pedodontistler, çocukların diş sağlığına yönelik önleyici tedbirler alarak, diş problemlerinin erken teşhis edilmesine yardımcı olurlar. Ayrıca pedodontistler, çocukların diş hekimine gitme kaygısını azaltmak için özel teknikler kullanırlar.
Diş hekimi korkusu, genellikle çocukluk çağında edinilen kötü tecrübeler sonucunca oluşur. Çocukların diş tedavilerini, bu konuda uzmanlaşmış hekimlerin yapması, çocuklarla başta iyi bir iletişim kurulmasına ve uzun vadede diş tedavilerinin ve koruyucu işlemlerin kolaylıkla yapılmasına imkan verir.
Çocuk Diş Tedavileri
Çocuk diş doktorları, çocukların dişlerini korumak, onarmak ve tedavi etmek için bir dizi farklı yöntem kullanır. İşte çocuk diş tedavilerinden bazıları:
- Flor uygulaması: Flor, diş minesini güçlendirir ve çürük oluşumunu engeller. Pedodontistler, çocukların dişlerine flor uygulayarak, dişlerinin daha sağlıklı kalmasına yardımcı olurlar.
- Dolgu: Çocukların dişlerinde çürük varsa, dolgu yapılabilir. Bu işlem sırasında, çürük olan kısım temizlenir ve dolgu malzemesi ile doldurulur.
- Kanal tedavisi: Çocukların dişlerinde derin bir çürük veya travma nedeniyle sinirler zarar görmüşse, kanal tedavisi gerekebilir. Bu işlem sırasında, dişin içindeki sinirler çıkarılır ve yerine özel bir dolgu malzemesi konulur.
- Diş çekimi: Çocukların dişleri çürümüş veya hasar görmüşse, pedodontistler dişin çekilmesini tavsiye edebilirler. Bu işlem sırasında, diş kökü tamamen çıkarılÇocuk diş doktorları
Diğer Çocuk Diş Tedavileri;
Fissür örtücü: Daimi dişlerin çiğneyici yüzeylerinde genellikle vadiyi andıran çatlaklar vardır. Bu çatlaklar, diş fırçasının kılından daha incedir ve buraya kaçan yiyecek artıklarının temizlenmesi zordur. Fissür örtücü, bu çatlakların çürüklerin oluşmasından önce kapatılması ve çürüğün engellenmesi prensibine dayanır. Florid jel uygulamaları: Flor, diş minesindeki çatlakları onaran, başlamış olan çürüklerin ilerlemesini engelleyen bir kimyasaldır. Çocuklarda ve erişkinlerde 6 aylık dönemler halinde topikal flor uygulamasıyla diş yüzeyleri adeta bir ağacın cilalanması gibi koruma altına alınmış olur. Yer tutucular: Süt azı dişlerinin çürümesi halinde dişlerin dolgu yapılması gerekmektedir. Bunun sebebi, süt dişlerinin, altlarından gelen daimi dişler için yer tutucu vazifesi görmeleridir. Süt dişlerinin kaybı halinde bir ortodonti ya da pedodonti uzmanı tarafından yapılacak muayene sonucunda yer tutucuya ihtiyaç olup olmayacağı kararlaştırılır. Bu sayede ileride yapılması gerekecek olan uzun ortodontik tedavilere ihtiyaç kalmaz.Çocuklarda Horlama ve Diş Sıkma
Çocuklarda aşırı diş sıkma, genellikle geceleri ortaya çıkar ve kuvvetli bir gıcırtı sesiyle kendini belli eder. Erişkinlerde de görülen diş sıkma, çocukluk çağında görüldüğü zaman iskeletsel bozukluklara dahi sebep olabilir. Çocuklarda diş sıkma genellikle daimi dişlerin çıktığı 6-7 yaşlarda başlasa da bazı çocuklar 3-4 yaşlarından itibaren bu alışkanlığı gösterir. Diş sıkma, genetik yatkınlık, stres, ağız solunumu ve diş çürüğü gibi sebeplerle başlayabilir ve genellikle geceleri daha fazla görülür.
Diş sıkan çocuklarda erişkinlere göre oldukça fazla sıkma sesi duyulur. Ebeveynler bu sesten dolayı telaşlansa da bu durum genellikle geçicidir. Diş sıkma iskeletsel bozukluklara ve ağrılara sebep oluyorsa hekim kontrolünde kas gevşeticiler ve gece plakları ile tedavi edilebilir.
Çocuklarda Diş Çürüğü
Çocukluk çağında diş bakımı genellikle çok ihmal edilen bir sağlık sorunudur. Ülkemizde süt dişi çürükleri oldukça yaygındır ve hemen hemen tüm çocukların daimi 1. büyük azı dişlerinde de çürük bulunmaktadır. Çürük dişler ağrı, beslenme bozukluğu, diş çapraşıklığı gibi sorunlara yok açar. Bu sorunlara ek olarak, Pediatrics Online dergisinde yayımlanan bir makalede, diş çürüklerinin çocukların büyümesi üzerinde de olumsuz etkisi olduğunu göstermiştir.
6-8 yaş arası çocuklarda yapılan ve 2 senelik takiple sonlandırılan bu çalışmada, diş bakımı tam olan çocukların, çürüklü çocuklara göre daha sağlıklı ve daha uzun boylu olduğu ortaya çıkmıştır.
Çocuklarda Diş Sağlığı
Çocuklarda diş sürmesi, 6-12. aylar arasında başlar. Dişlerin sürmesi ile bebek hem daha kolay beslenmeye başlar, hem de sesleri daha kolay çıkartır. Diş sürmesi sırasında bebeklerde ağrı, huzursuzluk, beslenme bozuklukları, hafif ateş ve tükürük artışı görülebilir. Bebek dişleri sürerken hafif soğutulmuş diş kaşıyıcıları rahatsızlıkları olabildiğince azaltacaktır.
Ortodontik bozuklukların esas sebeplerinden birisi parmak emmedir. Bu alışkanlık, bebeklik çağında normal sayılabilir. 2-3 yaşına kadar parmak emmenin zararı görülmese de, daha ileri yaşta devam edilmesi açık kapanış, damakta derinleşme, üst çenenin daralması ve alt çenenin geride kalması vb gibi sorunlara sebep olabilir. Parmak emmenin önlenmesi için en kolay metot emziktir, çünkü bırakılması daha kolaydır. Bebeklerde kullanılması gereken emzik, bir yüzü içbükey olan ortodontik emziklerdir.
Bebeklerde süt dişleri 3-4 yaşına kadar tamamlanır ve 6-7 yaşında ilk süt dişleri sürünceye kadar stabil kalır. Süt dişleri ilk çıktığı andan itibaren, beslenme sonrasında temiz bir tülbent ya da gazlı bezle diş yüzeyleri temizlenmelidir. Günümüzde bu iş için satılan özel diş mendilleri de vardır. Bebek 2 yaşına geldiğinde artık diş fırçasını tutabilecek hale gelir. Bu evrede bebeğe yavaş yavaş diş fırçalamaya başlamak iyi olur.
Anne kendi dişlerini fırçalarken bebeğe de göstermeli, elini tutarak yavaş yavaş dişleri fırçalamalıdır. İlk başlarda macun konmayabilir. Çocuklar için özel üretilmiş diş fırçaları ve macunları kullanılarak, fırçalama işi daha eğlenceli hale getirilebilir. Çocukların diş hekimi korkusu olmaması için, diş hekimi ile erken yaşta tanıştırmak faydalı olacaktır. Kendi tedavileriniz yapılırken bebeğinizi de diş hekimine götürüp alıştırabilirsiniz. Herhangi bir olumsuz durum yoksa, çocuklar ilk daimi dişlerinin çıktığı 6-7 yaşlarında bir ortodonti uzmanına ve diş hekimine muayene olmalıdır.
Bu sayede hem olabilecek sorunlar erken görülür ve kolaylıkla önlem alınabilir. Süt dişlerinde oluşan çürüklerin dolgu ile tedavi edilmesi gereklidir. Eğer dişlerin değişmesine 1 seneden daha fazla zaman varsa, dolgu ve kanal tedavisi yapılarak dişlerin ağızda kalması sağlanmalıdır.
Süt dişlerinin tedavilerinde, daimi dişlere göre farklı uygulamalar yapılmaktadır. Süt dişlerine kanal tedavileri, kompomer dolgular, amalgam dolgular ve çelik kuronlar yapılabilir. Bu tedaviler dişlerin çok uzun yıllar ağızda kalmasına yönelik değil, alttan gelen daimi dişlerin sürme zamanlarına kadar fonksiyon göstermelerine yetecek kadardır.
Çocuklarda kazalar ve travmalar sonucu en çok zarar gören bölge ağız ve dişlerdir. Genellikle ön dişlere gelen travmalar, dişlerin ya da dişleri taşıyan alveol kemiğinin kırılmasına, bazen de dişin tamamen kemikten çıkmasına sebep olmaktadır. Bu tarz yaralanmalarda ilk yapılacak şey, dişi bulmak ve kök kısmına dokunmadan, basınçla akmayan suyun altında hafifçe yıkamaktır. Mümkün olan en kısa zamanda diş hekimine gidilmelidir. Diş, bu süre içerisinde kuru kalmamalı, tercihen süt ya da su dolu bir bardak içerisinde taşınmalıdır. Aslında en ideal taşıma yöntemi diş altında, ağız içerisinde taşımaktır. Diş hekimi, eğer şartlar uygunsa bu dişi yerine yerleştirecek ve sabitleyecektir. Düzgün yapılan bir tedavi sonrasında bu dişlerin tekrar yerine kaynama ihtimali yüksektir. Kırığın yerine ve kemiğin durumuna göre farklı uygulamalar da yapılabilir.
Çocuğum ne zaman ilk kez diş hekimine gitmeli?
Çocukların ilk diş hekimi ziyareti, dişlerin ilk çıktığı andan itibaren yapılmalıdır. Bu genellikle 6-12 ay arasında olur.
Çocuk diş doktoru randevusu sırasında neler olur?
Çocuk diş doktoru randevusu sırasında, dişler kontrol edilir, diş plağı temizlenir ve ağız hijyeni hakkında bilgi verilir. Ayrıca, diş hekimi dişlere çürük riskini azaltmak için flor uygulaması yapabilir.
Flor uygulamasının faydaları nelerdir?
Flor, diş minesini güçlendirir ve dişleri çürüklere karşı korur. Çocuklarda fluor uygulaması, dişlerin erken dönemde sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
Çocuklar ne zaman ortodontik tedavi görmelidir?
Ortodontik tedavi, dişleri düzeltmek ve çapraşıklıkları düzeltmek için kullanılır. Ortodontik tedaviye genellikle 7-8 yaşlarındaki çocuklar başlar. Ancak, her çocuk farklı olduğu için, diş hekimi uygun zamanı belirleyecektir.
Diş sağlığı için evde neler yapabilirim?
Çocukların diş sağlığı için yapabilecekleri şeyler arasında, diş fırçalama, diş ipi kullanma ve düzenli diş hekimi kontrolleri yer almaktadır. Ayrıca, sağlıklı bir diyet de dişlerin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
Pedodonti, çocukların ağız sağlığına odaklanan bir alan olduğu için, çocukların dişlerinin sağlıklı kalması ve gelecekteki sorunların önlenmesi için düzenli diş hekimi ziyaretleri önemlidir. Ebeveynlerin, çocuklarının diş sağlığı hakkında bilgi sahibi olmaları ve diş hekimleriyle işbirliği yapmaları önemlidir.
